Nadwaga u dzieci jest tematem, który wymaga dużej uwagi. Nadmiar tkanki tłuszczowej ma negatywny wpływ na zdrowie malucha, zwiększa ryzyko wielu chorób, często zaniża samoocenę. Co więcej, wraz z upływającym czasem redukcja zbędnych kilogramów jest trudniejsza. Bardzo ważna jest tutaj pomoc rodziców bądź opiekunów: zwiększenie świadomości dziecka, motywowanie do działania i zapewnienie wsparcia.
Nadwaga a otyłość?
Zacznijmy od omówienia dwóch kluczowych pojęć, są to nadwaga i otyłość. To dwa powiązane, ale różniące się od siebie stany, które odnoszą się do nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej w organizmie. Zarówno nadwaga, jak i otyłość definiowane są przez wskaźnik masy ciała (BMI). BMI to stosunek masy ciała w kilogramach do wzrostu wyrażonego w metrach podniesionego do kwadratu.
- Nadwaga to BMI wynoszące od 25 do 29,9. W przypadku osób z nadwagą wzrasta ryzyko problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2, wysokie ciśnienie krwi, problemy ze stawami.
- Otyłość to BMI 30 lub wyższe. Otyłość niesie ze sobą znacznie większe ryzyko problemów zdrowotnych, np. chorób przewlekłych, w tym chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, nowotworów, zaburzeń oddechowych np. bezdechu sennego, zwyrodnienia stawów.
BMI u dzieci
Wskaźnik masy ciała (BMI) to jedno z podstawowych narzędzi wykorzystywanych do oceny stanu zdrowia dzieci i młodzieży. W przypadku dzieci, obliczenia BMI muszą uwzględniać wiek i płeć, ponieważ wzorce różnią się w zależności od różnych faz rozwoju.
- W przypadku dzieci i młodzieży, zamiast stałych progów BMI, stosuje się specjalne centylowe wykresy BMI. Centyle umożliwiają porównanie danej wartości BMI z wartościami typowymi dla grupy dzieci w tym samym wieku i tej samej płci.
- BMI nie różnicuje masy mięśniowej od tkanki tłuszczowej, co może być mylące, szczególnie u aktywnych sportowo dzieci, które z powodu większej masy mięśniowej (a nie nadmiaru tkanki tłuszczowej), mają wyższe BMI.
- Na wartość BMI wpływać także może okres dojrzewania, zmiany w budowie ciała.
Wszystko to sprawia, że lekarze i specjaliści ds. żywienia, aby uzyskać pełniejszy obraz zdrowia dziecka, często przeprowadzają pomiar obwodu talii czy składu ciała. Ważne też, aby interpretując BMI dziecka pod uwagę wziąć jego ogólne zdrowie, a także tło rodzinne i społeczne.
Przyczyny nadwagi u dzieci
Nadwaga u dzieci może wynikać z niewłaściwej diety, braku aktywności fizycznej oraz genetycznych predyspozycji. Siedzący tryb życia, godziny spędzone przed komputerem lub telewizorem, uto częste przyczyny nadwagi, a potem otyłości. Kolejny czynnik to łatwy dostęp do wysokokalorycznych przekąsek, podjadanie między posiłkami, jedzenie obfitych kolacji.
Jak rozpoznać nadwagę u dziecka?
Rodzice mogą zauważyć, że ich dziecko jest cięższe od rówieśników, ale tylko lekarz może prawidłowo ocenić, czy jego waga jest zdrowa. Użycie wskaźnika BMI pomoże w obiektywnym ocenieniu i monitorowaniu wagi dziecka.
Jak pomóc dziecku w walce z nadwagą?
Zdrowa dieta
- Zdrowa żywność: Zadbaj, by dziecko jadło dużo owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów i chudego białka. Ogranicz przetworzoną żywność, fast foody, słodkie napoje i słone przekąski.
- Regularne posiłki: Jedzenie regularnych posiłków pomaga utrzymać poziom cukru we krwi i zapobiega przejadaniu się.
- Wspólne przygotowywanie posiłków: Wspólne gotowanie i zdrowe jedzenie może być świetną zabawą i sposobem, by nauczyć dziecko zdrowych nawyków żywieniowych.
- Dobry przykład: Dzieci uczą się przez obserwację. Ważne jest, abyś sam stosował zdrową dietę i pokazywał, jak ważne są zdrowe nawyki żywieniowe.
Aktywność fizyczna
- Aktywność fizyczna: Zorganizuj czas w taki sposób, żeby maluch około 60 minut dziennie poświęcał na aktywność fizyczną. Może to być zabawa na świeżym powietrzu, spacery, sport lub inne zajęcia, które sprawiają dziecku przyjemność. Ważne jest, aby maluch polubił wspomniane zajęcia, inaczej szybko z nich zrezygnuje i nie będzie zaangażowany.
- Ogranicz czas spędzany przed ekranem: Zbyt dużo czasu spędzanego przed telewizorem, komputerem lub telefonem może prowadzić do wzrostu masy ciała.
Zwiększanie świadomości malucha
- Zabawa i opowieści: Wykorzystaj gry, zabawy i opowieści, aby zwiększyć wiedzę dziecka na temat zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej.
- Rozmowa: Rozmawiaj z dzieckiem o zaletach zdrowego stylu życia i pomóż mu zrozumieć związek między żywnością, którą je, a tym, jak się czuje.
Organizacja odpowiedniego środowiska
- Stwórz strefę aktywności: Wyznacz w domu miejsce do zabawy i aktywności fizycznej.
Motywowanie
- Chwal i nagradzaj: Chwal dziecko za zdrowe wybory i wysiłki związane z aktywnością fizyczną.
- Stawiaj realistyczne cele: Wspólnie z dzieckiem ustal małe, realistyczne, ograniczone w czasie cele. Razem świętujcie ich realizację.
- Bądź cierpliwy: Pamiętaj, że zmiana nawyków wymaga czasu i cierpliwości.
Najważniejsze, aby stworzyć pozytywną i wspierającą atmosferę, w której dziecko będzie czuło się komfortowo i nie będzie narażone na stres – z pewnością ułatwi mu to podejmowanie zdrowych wyborów.
Kiedy szukać pomocy u specjalisty?
Jeżeli mimo zmian w diecie i wzmożonej aktywności fizycznej, waga dziecka pozostaje na wysokim poziomie, skonsultuj się z lekarzem. Specjaliści, tacy jak pediatra, dietetyk czy psycholog pomogą w znalezieniu przyczyny problemów z wagą, udzielą porad, a jeśli to będzie konieczne, przygotują plan leczenia.
Podsumowanie
Wspieranie dziecka w walce z nadwagą wymaga czasu, cierpliwości i konsekwencji. Ważne jest, aby podejście do problemu było holistyczne i uwzględniało zarówno zdrowie fizyczne, jak i emocjonalne dziecka.
Pamiętajmy, że nadwaga u dzieci to wyzwanie, które można skutecznie pokonać. Kluczowe jest tutaj wsparcie rodziców oraz zrozumienie, że każdy krok w kierunku zdrowszego stylu życia jest krokiem w dobrym kierunku. Z odpowiednią wiedzą i wsparciem, możemy pomóc naszym dzieciom cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem przez całe życie.
